Insulinooporność to zaburzenie metaboliczne, w którym komórki organizmu tracą wrażliwość na działanie insuliny. W efekcie glukoza nie może zostać skutecznie przetransportowana z krwi do komórek. Trzustka, próbując zrekompensować ten deficyt, produkuje coraz większe ilości insuliny.
Cukrzyca typu 2 to przewlekła choroba, w której oprócz narastającej insulinooporności dochodzi do stopniowego upośledzenia funkcji komórek beta trzustki. Ich niewydolność prowadzi do niedoboru insuliny i utrzymującego się wysokiego poziomu glukozy we krwi (hiperglikemii).
Mechanizmy
Insulinooporność zwykle rozwija się powoli, często przez wiele lat, na tle nadwagi, siedzącego trybu życia, nieprawidłowej diety czy predyspozycji genetycznych. Organizm początkowo radzi sobie z problemem, zwiększając produkcję insuliny.
W pewnym momencie trzustka przestaje nadążać za zapotrzebowaniem i mimo wysokiego poziomu insuliny, organizm nie jest w stanie utrzymać prawidłowego poziomu cukru. Pojawia się cukrzyca typu 2 – stan, w którym nadmiar glukozy we krwi uszkadza naczynia krwionośne i narządy wewnętrzne.
Objawy insulinooporności
Insulinooporność często przebiega podstępnie, bez wyraźnych sygnałów ostrzegawczych. Najczęstsze objawy to:
-
przewlekłe zmęczenie,
-
senność po posiłkach,
-
przyrost masy ciała, zwłaszcza w obrębie brzucha,
-
trudności z redukcją wagi,
-
zaburzenia lipidowe (wysoki cholesterol, triglicerydy).
Objawy cukrzycy typu 2
W przypadku cukrzycy typu 2 objawy są już bardzo wyraźne. Najczęściej pojawiają się:
-
silne pragnienie,
-
częste oddawanie moczu,
-
nagły spadek masy ciała mimo zachowanego apetytu,
-
osłabienie i szybkie męczenie się,
-
nawracające infekcje,
-
zaburzenia widzenia.
Diagnostyka
Insulinooporność diagnozuje się na podstawie podwyższonego stężenia insuliny i glukozy na czczo, wskaźnika HOMA-IR oraz obecności objawów zespołu metabolicznego. Warto podkreślić, że insulinooporność nie jest osobną jednostką chorobową, lecz czynnikiem ryzyka rozwoju cukrzycy.
Cukrzyca typu 2 jest rozpoznawana według standardów WHO i ADA na podstawie:
-
glikemii na czczo ≥126 mg/dl,
-
glikemii przygodnej ≥200 mg/dl,
-
wyniku testu OGTT,
-
HbA1c ≥6,5%.
Znaczenie i leczenie
Insulinooporność to sygnał ostrzegawczy, który można odwrócić. Kluczowe znaczenie ma tu:
-
zmiana diety,
-
zwiększenie aktywności fizycznej,
-
redukcja masy ciała,
-
konsekwentna profilaktyka.
W przypadku cukrzycy typu 2 konieczne jest wdrożenie leczenia farmakologicznego oraz regularnych kontroli medycznych. Tylko ścisła współpraca z zespołem lekarzy pozwala uniknąć groźnych powikłań, takich jak nefropatia, retinopatia, neuropatia czy choroby sercowo-naczyniowe.